ኣብ ዓመተ 1979 ብባህርያዊ ሓደጋ ካብ ገጽ ምድሪ: ዝጠፍአት ከተማ ፖምፔይ: ዕሙር ባህላዊ ህይወት ከም ዝነበራ ዝምስክር መቓብር ከም እተረኽበ ተገሊጹ።
እዚ ብጽቡቕ ከም እተዓቀበ ዝንገረሉ መቓብር: ኣብ ዕድመ 60ታት ናይ ዝነበረ ሰብኣይ ዓስከሬን ከም እተረኽቦን ስም መዋታይ ድማ ማርኩስ ቫነሬስ ሰኩንድዮ: ምንባሩ ዘመልክት ብቋንቋ ግሪኽ ዝተጻሕፈ ጽሑፍ ከም እተረኽበ ተሓቢሩ። እዚ ሰብኣይ ፍሉጥ ናይ መድረኽ ተዋሳኣይ ምንባሩ እውን ተፈሊጡ። በዚ ድማ ኣብ ፖምፔ: ብዘይካ ቋንቋ ላቲን: ቋንቋ ግሪኽ ይዝረብ ምንባሩ ብዘየወላውል ክረጋገጽ ከም እተኻእለ እቶም ተመራመርቲ ስነ ጥንቲ ወሲኾም ገሊጾም።
ጥንታዊት ፖምፔይ: ተዋስኦታት ግሪኽ ተአንግድ ምንባራ ሓደ መርኣያ ዕሙር ባህላዊ ድባብ እቲ ግዜ እዩ ክብል መራሒ ናይቲ ኣርኪዮሎጂያዊ ዳህሳስ: ገብርኤል ዛክትሪጌል: ን NBC ሓቢሩ።
ፖምፔይ: ኢጣልያዊት ከተማ ኮይና: ካብ ኔፕልስ 20 ኪ.ሜ ርሒቓ እትርከብ ጥንታዊት ከተማ እያ። ካብ እምባ ቨስቭዬስ (Mount Vesuvius) ዝነቐለ እሳተ ጎመራ ከጥፍኣ እንከሎ ተቐማጦ እታ ከተማ 13 ሽሕ ይበጽሑ ምንባሮም ሰነዳት ታሪኽ የመልክቱ።