ካብ ንቡር ወጻኢ ልዑል መጠን ሽኮር ወይ ግሉኮዝ ኣብ ደምና ምስዝህሉ ሽኮርያ ይበሃል።
ኣብዚ ናይ ሽኮርያ ዓይነት 2 ወሃዮታት ኣካላትና ብግቡእ ወይ ብጽቡቕ ን ኢንሱሊን ሆርሞን ናይ ምንቕቃሕ ግብረመልሲ ኣይህብዎን።እንተኾነ ኣካላትና እኹል ዝኾነ ኢንሱሊን ሆርሞን የመንጩ ።ኢንሱሊን ሆርሞን እዩ ።
ከም ንቡር ኢንሱሊን ንወሃዮታት ኣካላትና እኹል ዝኾነ ሽኮር/ግሉኮዝ ካብ ደምና መታን ክወስዱ ዝሕግዝ/ ዘነቓቕሕ ሆርሞን እዩ።ንኣብነት ሽኮራዊ ወይ ካርቦሃይድሬት ትሕዝቶ ዘለዎም ዓይነታት መስተን መግብን ምስእንወስድ ከም ባኒ ,ፓስታ፡ ኬክ፡መርማላታ፡ ሽኮር ዘለዎም ዓይነት ልስሉስ መስተን ።
እንተድኣ ሽኮርያ ዓይነት 2 ሃልዩና ወሃዮታይ ኣካላትና ካብ ደምና ግሉኮዝ/ሽኮር ኣይወስዱን እሞ ከምውጽኢቱ ድማ መጠን ግሉኮዝ ኣብ ደምና ይልዕል።እዚ ድማ ንኣካላትና ኣዝዩ ሕማቕዩ ኣብ ንውሕ ዝበለ ግዜ ድማ ንዓይንና ፡ልብና ፡ኩላሊትና ከዕንዎ ይኽእል።
ምስ ናይ ሽኮርያ ዓይነት 2 እንታይ ዓይነት ምልክታት ንርኢ?
– መብዛሕቲ ግዜ ሰባት መጠን ሽኮር ኣብ ደሞም ከምዝለዓለ ምልክት ኣይህቦምን ወይ ኣይስምዕምን
– ገለ ሰባት ገለ ጥርዓናት ሰውነት የርእዩ፡ ከም
– ቡዙሕ ሽንቲ ምሻን
– ጽምኢ ምጽማእ
– ቡርቱዕ ድኻም
– ስሓ
– ቀልጢፉ ዘይሓዊ ቁስሊ ከምኡውን ነድሪ ቆርበት ክገብር ይኽእል።
ሽኮርያ ዓይነት 2 ንዝተፈላለዩ ክፋላት ኣካላትና ጸገማት ክምጽእ ይኽእል።
።ንልቢ ፡መትንታት/ሻምብቆታት ደም ፡የዕንቲ፡ኩላሊት፡ነርቭ፡የእጋርናን ኣጻብዕቲ የእጋርናን።
በዚ ድማ ዝተፈላለዩ ምልክታት ከርእዩና ይኽእሉ
– ናይ ምርኣይ ዓቅምና ይጎድል ወይ ጽቡቕ ጌርና ኣይንርእን
– ኣብ የእዳውናን የእጋርናን ቃንዛን ቀጭ ቐጭ ዘብል ውግኣት ይስምዓና
– የእጋርና ይድንዝዝ ፡ቀልጢፉ ዘይሓዊ ከፋት ቁስሊ ኣብ ኣጻብዕቲ የእጋርና ክንገብር ንኽእል
– የእጋርና ኣብ ንጉዓዘሉ እዋን ጸገማት ይገብረልና
– ጸገማት ምቕናዕ መትሎ።
– ምስ ሽኮርያ ልዑል ተኽእሎ ናይ ልቢን ምስኡ ዝተኣሳሰር ስርዓት ዙረት ደምን ጸገማት የርእየና ቃንዛ ናይ ደረት (ኣንጃይና ፒክቶሪስ) ፡ድኻም ልቢ ፡ወቕዒ፡ ወዘተ
– ናይ ስነኣእምራዊ ጸገማት ከም ጸቕጢ ኣእምሮ ድኣመሰሉ ልዑል ተኽእሎ ኣሎ
ሽኮርያ ዓይነት 2 ከመይ ጌሩ ይምዕብል ?
ወሃዮታት ኣካላትና ናብ ኢንሱሊን ሆርሞን ዘለዎም ስምዒት ወይ ምንቕቃሕ ይጎድል።እንተድኣ ልዑል ክብደት ሰውነት ሃልዩካ እዚ ኩነት/ተርእዮ ክኽሰት ይኽእል።ስለዚ ወሃዮታት ኣካላትና ካብ ደምና እኹል ሽኮር ኣይወስዱን እሞ።ከም ውጽኢቱ ድማ መጠን ሽኮር/ግሉኮዝ ኣብ ደምና ይልዕል።
።ዓሌት ውን ተራ ኣለዎ
እንተድኣ ሽኮርያ ኣብ ስድራቤትካ ወይ ዓሌትካ ሃልዩ ሕማም ሽኮርያ ንኽህልወካ ተራ ኣለዎ።
ሽኮርያ ዓይነት 2 መብዛሕቱ ግዜ ድሕሪ 40 ዓመት ዕድመ ይርኤ።እንተኾነ ግን ኣብ ነኣሽቱ ሰባት ብፍላይ ክኣ ልዑል ሚዛን ሰውነት ምስዝህልዎም ክርኤ ይኽእል።
መርመራ
ሓኪም/ሃውዛርትስ 2 ግዜ ኣብ ዝተፈላለዩ መዓልታት መርመራ ናይ መጠን ሽኮር ኣብ ደምና ይዕቅን። ኣብዚ ንግሆ ዝግበር መርመራ መግቢ ከይለኸፍናን ዝስተ ፈሳሲ ከይሰተናን ንቀርብ።ማይ ጥራሕ ክትሰቲ ይፍቀድ።
።ኣብዘን ክልተ መዓልቲ ዝተገብረ ውጽኢት( HbA1C–ናይ 2-3 ወርሒ ዘርኢ ወጽኢትዩ) 7% ወይ ልዕሊኡ ምስ ዝኸውን።ሽኮርያ ከምዘለካ የርኢ።
።ጥርዓናት ምስዝህልወካን ከምኡውን መግብን መስተን ከይለኸፍካ እትገብሮ መርመራ ውጽኢቱ ሓደ ግዜ ልዕሊ 7% ምስዝመጽእ ፡እዚ ውን ሽኮርያ ኣሎካ ማለትዩ።
።ጥርዓናት እንተድኣ ሃልዮሙኻን ናይ መርመራ እዋን/ግዜ ብዘየገድስ ወይ ብዘይምድላው እትገብሮ ናይ መርመራ ውጽኢት 1 ግዜ ልዕሊ 11.1% ምስዝኸውን።እዚውን ሽኮርያ ኣሎካ ማለትዩ።
ተወሳኺ
ካብ 4%–5.6% —- ንቡር ዓቐን
ኣብ መንጎ 5.7%–6.4%—ልዑል ተኽእሎ ሽኮርያ ናይ ምትሓዝ የርኢ።
ካብ 6.5% ንላዕሊ ሽኮርያ ኣሎካ ማለትዩ ።
ሽኮርያ ዓይነት 2 ምስዝህልወና ባዕልና ክንገብሮ ዝግብኣና ነገራት።
– ምስ ጥዑይ ኣመጋግባን ብዙሕ ምስቅስቃስ ኣካላትን መጠን ሽኮር ኣብ ደምካ ከተጉድሎ ትኽእል።
– ብውሕዱ ፍርቂ ስዓት ክሳብ 1 ስዓት ጽዑቕ ምንቅስቃስ ንግበር (ኣተናፍሳናን ትርግታ ልብናን ቁልጡፍ ክኸውን ኣለዊ)
– ጥዑይ ዝኾነ ሚዛን ሰውነት ክህልወና ንፈትን።ጥዑይ/ግቡእ ክብደት ሰውነት እንተድ ሃልዩና ካብ ልዑል ክብደት ዘለዎም ሰባት ንላዕሊ መጠን ሽኮር ኣብ ድምና ንቡር መጠን ይኸውን።
– ልዑል ክብደት ሰውነት ኣሎካዶ? ን ሓደ ስዓት ዝኸውን ጽዑቕ ምንቅስቃስ ግበር ።
– ልዑል ፊይበር ዘለዎም ካርቦሃይድሬት (ኣሕምልቲ፡ፍሩታ፡ካብ የእካል ዝተሰርሑ ሕብስቲ ፡ባልዶጓ፡ዓደስ) ከምኡውን ዘይድስክሉ ዓይነት ስብሒ/ቕብኢ ንጠቀም
– ማይ ንስተ ፡ሻሂን ቡንን ብዘይ ሽኮር ፡ጽማቕን ልስሉስ መስተን ነወግድ።
– ክኢላ ስነ መግቢ ወይ ትሓጋጋዚ ክ ኢላ ስነመግቢ ጥዑይ ኣመጋግባ ክንምገብን ከምኡውን ክብደት ሰውነት ከመይ ጌርና ከነጉድልን ክሕጉዙና ይኽእሉ
– ሽጋራ ተትክኽ እንተድኣ ኾንካ ምስ ሓኪምካ/ሃውዛርትስ ብኸመይ ከምትገድፎ ተዘራረብ።ምትካኽ ሽጋራ ንናይ ሕማማት ስርዓተ ዑደት ደም ልዑል ይገብሮ።ሽኮርያ ምህላውካ ድማ ብተወሳኺ ዝያዳ ልዑል ይገብሮ።ስለዚ ሽኮርያ እንተድኣ ሃልዩካ ሽጋራ ኣይተትክኽ።
ምስ ጥዑይ ቕዲ ኣነባብራ
– መጠን ሽኮር ኣብ ደምና ይንኪ።ብፍላይክኣ ምስ ተወሳኺ ምንቕስቃስ ኣካላት(ሽኮርያ ዓይነት 2) ውሑድ መድሃኒት ንኽንጥቀም የድልየና
– ተኽእሎ ሕማማት ስርዓተ ዑደት ደም ከም ድኻም ልቢ ፡ወቕዒ፡ዕንወት ኩላሊት ይንኪ።
ፍወሳ 2ይ ዓይነት ሽኮርያ
– ፍወሳ ብሃውዛርትስ ወይ ብተሓጋጋዚ ሕኪም ይካየድ
– ዕላማ ፍወሳ ንቡር ዝኾነ መጠን ሽኮር ክህልወካን ታኽእሎታት ሕማማት ስርዓተ ዙረት ደም ንምንካይ እዩ
– ጥዑይ ናይ ናብራ ቕዲ ፡
ሽጋራ ዘይምትካክ፡ጥዑይ መግቢ ምምጋብ፡ጽዑቕ ምንቅስቃስ ኣካላት መዓልታዊ ምግባር ብውሕዱ ፍርቂ ስዓት፡ምንካይ ክብደት ሰውነት።
– ምስዚ ጥዑይ ናይ ናብራ ቅዲ መጠን ሽኮር ኣብ ደምና ናብ ንቡር ምስዘይምለስ፡ ከከም ኣድላይነቱ መጠን ሽኮር ዘጉድል መድሃኒት ከኒና ትወስድ
– ልዑል ጽቕጢ ደም ወይ ልዑል ኮለስትሮል ኣለካዶ?
መድሃኒት ናይ ደም ብዝሒን ከምኡውን ኮሎስትሮል ዝንኪ መድሃኒት ይእዘዘልካ
– ኣብ ዓመት ሓደ ግዜ ክታበት ኣንጻር ጉንፋዕ(ፍሉ) /ኢንፍልወንዛ ትውጋእ።ሽኮርያ ብምህላውካን ፍሉ ምስዝሕዘካን ንዝተፈላለዩ ናይ ጥዕና ጸገማት ክትቃላዕ ትኽእል ፡ንኣብነት ኒሞንያ(ረኽሲ ሳንቡእ)
ሽኮርያ ዓይነት 2 እንተድኣሎካ ብኸመይ ኣገባብ ትከታተል?
እቲ ኣገዳሲ ነገር መጠን ሽኮር ኣብ ደምካ ኣብ ቁጽጽር ምእታውዩ።ባዕልኻ መጠን ሽኮር ደምካ ክትምርመር ትኽእል።ብተወሳኺ ድማ ቀጻሊ ኣብ ሓኪምካ/ሃውዛርትስ ናይ ቁጽጽር መርመራ ክትገብር ትኸይድ።
.እዚ ናይ ቁጽጽር ግዜ ኣብ ነፍሲወከፍ 3 ኣዋርሕ ኣብ ሕክምና ሃውዛርትስ ይካየድ።ኣብኡ ድማ ብኸመይ ከምትቅጽል ትዘራረቡ።
– ገለ ምኽርታት ዛዕባ ኣመጋግባ መግቢ ፡ምንቅስቃስ ኣካላት፡ምጉዳል ሰውነት፡ምቁራጽ ምትካኽ ሽጋራ ድኣመሰሉ ይውሃበካ።
– ከምኡውን መድሃኒት ከኒና እንዳወሰድካ ጥዑይ ናይ ናብራ ቅዲ እንተኾነውን ኣዝዩ ኣገዳሲዩ።
– ዛዕባ እትወስዶም መድሃኒታት ሕቶ ክትሓትት ትኽእል፡መድሃኒት ምትዕርራይ ዘድልዮ እንተኾኑ ምትዕርራይ ይግበረልካ።
– ክትጸውም ዲኻ ? ንኣብነት ጾም ኣርብዓ ወይ ጸመ ሮሞዳን፡ቅድሚ ጾም ምጅማሩ ኣቀዲምካ ምስ ሃውዝኣርትስ ተዘራረብ
– ናብ ካልእ ሃገር ክትገይሽ ምስእትደሊ ኣቐዲምካ ምስ ሓኪምካ ተዘራረብ፡ ምኽንያቱ መጠን ሽኮር ኣብ ደምካ ስለዝቀያየር ንኣብነት ምስ ናይ ግዜ ፍልልያት፡ምስእትምገቦ ዓይነት መግቢ ከምኡውን ዋዕን ዛሕልን ዘለዎ ክሊማ ጽልዋ ስለዘለዎዩ።
ሕጽር ዝበለ ጽማቕ ትሕዝቶ ሽኮርያ ዓይነት 2
– ኣብ ደምና ካብ ንቡር ንላዕሊ ልዑል መጠን ሽኮር/ግልኮዝ ይህሉ
– እዚ ልዑል ሽኮር/ግሉኮዝ ኣብ ደምና ንንውሕ ዝበለ ግዜ ምስዝጸንሕ ዕንወት ዝተፈላለዩ ክፋላት ኣካላትና የኸትል ፡ንኣብነት ልቢ፡የዕንቲ፡ኩላሊትን የእጋርን
– እቲ ቀዳማይ ክንወስዶ ዝግብኣና ስጉምቲ ጥዑይ ናይ ናብራ ቅዲ ምክትታል እዩ።
– ጥዑይ መግቢ ምምጋብ
– ቡዙሕ ምንቅስቃስ ኣካላት
– ምንካይ ክብደት ሰውነት፡ ልዕሊ ሚዛን ክብደት እንተድኣ ኣሎካ
– በዚ ድማ መጠን ሽኮር ኣብ ደምና ክንኪ ይኽእል
– እንተድኣ በዞም ዝጠቀስናዮም መጠን ሽኮር ሰውነትና ክትዓራረ ወይ ኣብ ንቡር ክምለስ ምስዘይክእል መጠን ሽኮር ኣብ ደምካ ከጉድሎ ዝኽእል መድሃኒት ይወሃበካ።
ምንጪ: Eritreeërs Gezond